Ruffe vissen in Nederlandse kanalen en rivieren (Kanaal & Rivier Trust)

Is de Euraziatische ruffe, een ogenschijnlijk onopvallende vis, werkelijk een stille bedreiging voor de ecosystemen van Europa en Noord-Amerika? De feiten liegen er niet om: deze kleine, maar agressieve vis heeft zich ontpopt tot een invasieve soort die de inheemse vispopulaties overtreft en verstoort.

De ruffe (Gymnocephalus cernua), ook wel bekend als de Euraziatische ruffe of pope, is van nature te vinden in de gematigde streken van Europa en Noord-Azië. De vis is echter ook geïntroduceerd in de Grote Meren van Noord-Amerika, met naar verluidt onfortuinlijke gevolgen. De ruffe staat bekend om zijn invasieve karakter en reproduceert sneller dan andere soorten in het gebied. De introductie van de ruffe in nieuwe wateren heeft geleid tot een verstoring van de bestaande ecologische balans. De vis concurreert met inheemse soorten om voedsel en leefruimte, en kan de biodiversiteit in de getroffen ecosystemen verminderen. Dit komt onder meer door de hoge reproductiesnelheid van de ruffe en de snelle volwassenheid. De ruffe heeft zich aangepast aan een breed scala aan omstandigheden, waardoor hij zich gemakkelijk kan vestigen in verschillende habitats, waaronder meren, rivieren en brakke wateren. De ruffe is een voorbeeld van hoe menselijke activiteiten, zoals onbedoelde introductie via ballastwater van schepen, ernstige ecologische gevolgen kunnen hebben. De ruffe is relatief klein, met een lengte die zelden de 20 centimeter overschrijdt. De vis heeft een groen, gevlekt uiterlijk, en beschikt over scherpe rugvinnen met stekels. De ruffe voedt zich voornamelijk met insecten, eieren en andere kleine organismen.

Hieronder vindt u een samenvatting van de belangrijkste kenmerken van de Euraziatische ruffe:

De voortplanting van de ruffe begint net als bij andere vissen met eieren. De eieren hebben een diameter van 0,34 tot 1,3 mm, afhankelijk van de grootte van het vrouwtje. Als hetzelfde vrouwtje in hetzelfde seizoen een tweede keer eieren legt, zijn deze kleiner dan de eerste batch. De grootte van de tweede batch eieren ligt dan tussen de 0,36 en 0,47 mm.

Het probleem van de ruffe in Noord-Amerika, met name in de Grote Meren, werd al vroeg onderkend. In 1991 werden zeven vissen verzameld uit het gebied, en de vrees bestond dat de ruffe zich zou kunnen verspreiden van de Great Plains tot de oostkust en verder naar Canada. De ruffe is sinds de introductie in de Grote Meren een bron van zorg. Het concurreert met inheemse vissoorten om voedsel en leefruimte, en heeft zich snel verspreid. Vroege rapporten dat de ruffe zich al in Lake Michigan had gevestigd, bleken inderdaad te kloppen.

Het probleem is zo ernstig dat er actie is ondernomen om de verspreiding van de ruffe te beheersen en de impact op de inheemse ecosystemen te minimaliseren. Een van de belangrijkste stappen is het voorkomen van verdere introductie van de vis in nieuwe gebieden. Daarnaast worden er inspanningen geleverd om de bestaande populaties te monitoren en te controleren. Deze inspanningen omvatten het informeren van het publiek over de gevaren van invasieve soorten en het aanmoedigen van verantwoord gedrag. De betrokken instanties benadrukken het belang van het melden van waarnemingen van de ruffe en andere invasieve soorten. Zo is er een hotline voor invasieve soorten opgericht, en zijn er projecten gestart op platformen zoals iNaturalist.org, om waarnemingen te registreren en te monitoren.

De Euraziatische ruffe is een schoolvoorbeeld van een invasieve soort die aanzienlijke ecologische schade kan aanrichten. De vis is een bedreiging voor de biodiversiteit van onze wateren, en het is van cruciaal belang om de verspreiding van deze vis te beheersen en de negatieve gevolgen ervan te beperken. Het is noodzakelijk om actie te ondernemen om de inheemse vispopulaties te beschermen en de ecologische balans in stand te houden. Dit omvat preventieve maatregelen om verdere introductie te voorkomen, monitoring van bestaande populaties en het informeren van het publiek over de risico's. Het is een gezamenlijke inspanning die zowel beleidsmakers, wetenschappers als het publiek vereist.